Lợi nhuận như mơ nhờ làm chủ công nghệ

Hơn một tỷ đồng là số vốn vợ chồng bà Nguyễn Thị Tú và ông Phạm Văn Toàn ở phường Hồng Phong, quận An Dương (TP Hải Phòng) đã đầu tư để biến khu đất trống thành một trong những trang trại nấm linh chi công nghệ cao lớn nhất tại Hải Phòng. Từ những thất bại ban đầu, họ đã làm chủ công nghệ và xây dựng thành công chuỗi giá trị khép kín, mang lại thu nhập cao.

Bước vào khu nhà xưởng rộng hơn 1.000 m², chúng tôi không khỏi choáng ngợp trước hàng vạn bịch phôi nấm linh chi được xếp ngay ngắn trên các giàn sắt nhiều tầng. Những tai nấm đỏ au, vàng óng, viền trắng muốt đang vươn mình mạnh mẽ trong không gian mát mẻ, sạch sẽ.

Ít ai biết rằng, để có được cơ ngơi ấn tượng như hôm nay, vợ chồng bà Tú đã trải qua một hành trình khởi nghiệp đầy gian nan. Ban đầu, thấy nhiều nơi làm nấm thành công, họ cũng quyết định thử sức với 2.000 bịch phôi. Ông Phạm Văn Toàn khi đó đang làm nghề thợ xây đã quyết định gác lại công việc để cùng vợ khăn gói đi khắp các tỉnh như Hải Dương, Hưng Yên học hỏi kinh nghiệm.

Tuy nhiên, lứa đầu tiên thất bại thảm hại, phôi nấm bị mốc, chết hàng loạt khiến mọi việc có lúc gần như bế tắc. “Vợ chồng tôi mất ăn mất ngủ vì lo lắng, bao nhiêu vốn liếng đổ vào đây. Nhiều đêm hai vợ chồng cứ đi ra đi vào nhìn đống phôi nấm hỏng mà không biết làm thế nào”, ông Toàn nhớ lại.

Không nản chí, họ nhận ra chìa khóa thành công nằm ở việc kiểm soát chặt chẽ quy trình kỹ thuật. Bước ngoặt chỉ thực sự đến khi họ mạnh dạn tham gia mô hình khuyến nông năm 2024 do Trung tâm Khuyến nông Hải Phòng phối hợp triển khai.

Từ mô hình, gia đình bà Tú được Trung tâm Khuyến nông Hải Phòng hỗ trợ 70 tấn nguyên liệu, cung cấp giống nấm chất lượng cao, giá thể, vật tư và kinh phí để được cấp chứng nhận VietGAP. Cán bộ kỹ thuật của Trung tâm thường xuyên có mặt, cầm tay chỉ việc, hướng dẫn từ khâu xử lý nguyên liệu, cấy giống, chăm sóc cho đến phòng trừ dịch hại. Đây chính là bệ phóng vững chắc để bà Tú tự tin đầu tư, nâng cấp trang trại lên quy mô 40.000 bịch phôi.

"Toàn bộ sản lượng nấm của chúng tôi đã được đối tác ký hợp đồng liên kết bao tiêu với giá 1 triệu đồng/kg nấm khô. Sơ bộ ước tính, với năng suất đạt 102 kg nấm tươi/tấn nguyên liệu, tổng sản lượng đạt 7.140 kg nấm tươi. Sau khi sấy khô bằng máy sấy chuyên dụng, tổng doanh thu đạt 3,57 tỷ đồng, lợi nhuận ròng có thể lên tới 2,67 tỷ đồng", bà Tú chia sẻ.

Khác biệt từ công nghệ 4.0

Theo Kỹ sư Bùi Thị Hoa, cán bộ Phòng Chuyển giao Kỹ thuật nông nghiệp (Trung tâm Khuyến nông Hải Phòng) - người trực tiếp tham gia hướng dẫn mô hình trồng nấm linh chi của gia đình bà Tú, mô hình là điển hình thành công của nông nghiệp công nghệ cao tại Hải Phòng. Mô hình không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế vượt trội mà còn mở ra một hướng đi bền vững cho ngành trồng cây dược liệu, khẳng định khi có sự đầu tư đúng về công nghệ, tuân thủ nghiêm ngặt quy trình sản xuất và xây dựng được chuỗi liên kết tiêu thụ, nông sản Việt hoàn toàn có thể vươn xa và chinh phục những thị trường khó tính nhất.

“Việc ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất nông nghiệp không chỉ giúp nâng cao năng suất mà còn gia tăng giá trị sản phẩm. Đặc biệt đối với nấm linh chi, một loại dược liệu quý thì việc sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP mở ra hướng đi mới giúp nông dân có thêm thu nhập”, Kỹ sư Bùi Thị Hoa khẳng định.

Cũng theo Kỹ sư Bùi Thị Hoa, sự khác biệt và thành công vượt trội của mô hình này nằm ở việc ứng dụng đồng bộ các giải pháp công nghệ tiên tiến, thông minh vào mọi công đoạn. Đầu tiên là cơ giới hóa, thay vì trộn nguyên liệu, đóng bịch thủ công tốn nhiều công sức và dễ nhiễm tạp khuẩn, bà Tú đã đầu tư hệ thống máy móc để tự động hóa các khâu phối trộn, đảo ủ, đóng bịch và hấp nguyên liệu. Điều này không chỉ giúp giảm 70 - 80% nhân công mà còn đảm bảo các bịch phôi đồng đều về chất lượng, được khử trùng tuyệt đối.

Thứ hai là tự động hóa và chuyển đổi số, toàn bộ nhà xưởng được trang bị cảm biến nhiệt độ, độ ẩm và hệ thống tưới phun sương tự động. Tất cả được kết nối với bộ điều khiển trung tâm và có thể giám sát, điều khiển từ xa qua điện thoại thông minh. Dù ở bất cứ đâu, bà Tú cũng có thể biết được chính xác điều kiện trong nhà nấm (nhiệt độ lý tưởng từ 24 - 27 độ C, độ ẩm 80 - 85%) và điều chỉnh cho phù hợp. Đây là bước tiến vượt bậc giúp việc chăm sóc nấm trở nên chính xác và hiệu quả.

Thứ ba là năng lượng bền vững, khi nhận thấy chi phí điện năng để duy trì nhiệt độ, độ ẩm và hệ thống chiếu sáng (cường độ 200 - 800 lux) là rất lớn, bà Tú đã đầu tư hệ thống pin năng lượng mặt trời trên mái nhà xưởng. Giải pháp này giúp gia đình chủ động nguồn điện, giảm đáng kể chi phí vận hành, hướng tới nền nông nghiệp xanh, hiệu quả cao.

Cuối cùng là áp dụng quản lý dịch hại tổng hợp, toàn bộ khu vực sản xuất được cách ly, đảm bảo thông thoáng, sạch sẽ. Thay vì lạm dụng thuốc hóa học, mô hình ưu tiên các biện pháp phòng ngừa, sử dụng chế phẩm sinh học an toàn, đảm bảo chất lượng sản phẩm, nấm không chứa tồn dư hóa chất độc hại, đáp ứng tiêu chuẩn VietGAP và đạt chứng nhận OCOP 3 sao.

Thành công của mô hình không chỉ đến từ việc sản xuất tốt mà còn từ việc chủ động xây dựng chuỗi giá trị. Không chỉ được các doanh nghiệp dược liệu bao tiêu, sản phẩm nấm linh chi của cơ sở sản xuất này còn được đưa lên các sàn thương mại điện tử và có mặt tại khu trưng bày sản phẩm OCOP của TP Hải Phòng giúp nhiều người biết đến.

Anh Vũ Văn Lương, chủ cơ sở có sản phẩm OCOP 3 sao “Đông Trùng Hạ Thảo” tại phường An Đông, quận An Dương cho biết, nhờ kết hợp với sản phẩm nấm linh chi của cơ sở bà Nguyễn Thị Tú mà dịp Tết Nguyên đán 2025 vừa qua, những sét quà biếu được nhiều người ưa chuộng mua nhiều hơn. “Nấm linh chi và đông trùng hạ thảo kết hợp với nhau quá hoàn hảo. Thời gian tới, chúng tôi đã có kế hoạch phối hợp với nhau để tạo ra những sản phẩm hữu ích, phát huy được giá trị của cả 2 loại nấm”, anh Lương cho biết.

Theo Đinh Mười - Viết Cường/ NNVN